Lawenda stała się nieodzownym elementem letnich ogrodów. Swoją popularność zawdzięcza niepowtarzalnemu zapachowi oraz pięknym fioletowo-niebieskim kwiatostanom. Można stosować ją jako przyprawę, wytwarzać z niej olejki zapachowe, jest rośliną miododajną, a dodatkowo jej zapach odstrasza szkodniki i insekty. Chcesz mieć lawendę w swoim ogrodzie? Świetnie! Lawenda wąskolistna będzie najlepszym wyborem.

.

NAJLEPSZA LAWENDA DO OGRODU

W naszym kraju, najczęściej uprawianą w ogrodach lawendą jest lawenda wąskolistna. Jest bardziej wytrzymała na niskie temperatury niż inne gatunki.

Osiąga około 50-60 cm wysokości i odpowiednio przycinana utworzy gęste, poduszkowate kępy. Wytwarza wzniesione pędy, które stopniowo drewnieją od spodu.

Rozpoczyna kwitnienie między połową czerwca, a połową lipca i trwa do sierpnia lub przycięcia kwiatostanów. Kwiaty mają zazwyczaj odcienie fioletowoniebieskie, ale są również odmiany o kwiatach białych i różowych.

Lawenda jest krzewem zimozielonym. Jej liście są wąskie, podłużne i szarozielone, pokryte kutnerem.

.

UPRAWA I PIELĘGNACJA LAWENDY WĄSKOLISTNEJ

Stanowisko – czyli gdzie sadzić lawendę?

Dla zachowania ładnego pokroju i obfitego kwitnienia, lawenda potrzebuje słonecznego stanowiska.

Ma niewielkie wymagania glebowe, co sprawia, że może być sadzona na ubogich glebach, w okolicy budynków, na wąskich rabatach, czy na terenach miejskich. Lubi gleby suche i przepuszczalne, o odczynie zasadowym, której pH będzie wynosiło między 6,5 a 7,5. Zbyt ciężkie, gliniaste gleby najlepiej rozluźnić mieszając je z piaskiem i kompostem.

Na terenach bardziej podmokłych, trzeba wykonać drenaż, czyli wykopać głębszy dołek (około 0,5m), a na jego dnie wysypać grubszy żwir, keramzyt albo perlit.

Lawenda wymaga także dobrej cyrkulacji powietrza. Z tego też powodu nie powinno się jej sadzić w zbyt dużym zagęszczeniu lub w zagłębieniach terenu, ponieważ staje się wtedy podatna na choroby grzybowe.

Sadzenie lawendy

Najlepszym terminem na sadzenie lawendy jest kwiecień oraz od września do początku października. W tych okresach także przesadzamy roślinę, jeżeli zajdzie taka potrzeba. Lawendę sadzi się co 30-40 cm, w zależności od odmiany.

Po posadzeniu lawendę należy od razu przyciąć o połowę. A jeżeli kupiliśmy lawendę później, na etapie kwitnienia, warto usunąć jej kwiatostany, by roślina skupiła swoją energię na uworzeniu mocnego systemu korzeniowego.

Nawożenie

W naturalnych warunkach lawenda bardzo dobrze radzi sobie na ubogich glebach, więc nawożenie nie jest konieczne.

Możemy zasilić ją w kwietniu, żeby szybciej zregenerowała się po zimie. Jesienią można zastosować potas dla wzmocnienia rośliny przed zimą. A od czasu do czasu nawożenie krzewu wapnem w małych dawkach, zapewni utrzymanie odpowiedniego pH gleby.

Nawóz należy rozsypywać pod rośliny, żeby nie 'spalić’ liści.

Podlewanie

Choć lawenda zdecydowanie lepiej reaguje na suszę niż na dużą wilgoć w podłożu, to w okresach suszy trzeba ją wspomagać podlewaniem. Strumień wody najlepiej kierować pod roślinę, nie zraszając liści i kwiatów.

Cięcie lawendy

Cięcie lawendy jest najważniejszym zabiegiem dla zachowania jej atrakcyjnego kształtu oraz zapewnienia obfitego kwitnienia.

O rodzajach cięcia lawendy, sposobie cięcia i terminach – PRZECZYTASZ TUTAJ.

Ochrona przez mrozem

Lawenda wąskolistna bardzo dobrze radzi sobie w polskim klimacie i zazwyczaj nie wymaga okrywania na zimę. Są jednak odmiany mniej i bardziej mrozoodporne. W chłodniejszych regionach kraju lub jeżeli przymrozki bywają wyjątkowo dotkliwe, można okryć lawendę stroiszem z gałązek świerkowych.

.

ROZMNAŻANIE LAWENDY

Lawendę możemy rozmnażać poprzez:

• sadzonki z pędów wierzchołkowych
• odkłady
• podział
• nasiona

Sadzonki z pędów wierzchołkowych

Najlepszą metodą rozmnażania lawendy jest rozmnażanie jej poprzez sadzonki z pędów wierzchołkowych lub pędów pół zdrewniałych.

Zabieg wykonujemy późnym latem, od połowy sierpnia do początku września. Na sadzonki wybieramy zdrowe, mocne pędy, o długości około 10cm.

Dolną część delikatnie obrywamy z liści, zanurzamy w ukorzeniaczu i wkładamy do przygotowanego podłoża. Pojemnik z sadzonkami ustawiamy w miejscu pół cienistym i regularnie podlewamy.

Lawendę można rozmnażać również poprzez odkłady

Do tego celu należy wybierać możliwie długie pędy, następnie przyginamy je do podłoża, a część pędu delikatnie obsypujemy ziemią. Pędy dobrze jest przytrzymać przy ziemi np. kawałkiem drutu wygiętym w literę 'U’. W kolejnym sezonie sadzonki będą ukorzenione i jesienią możemy posadzić je w docelowym miejscu. Przez okres ukorzeniania się odkładów należy dbać o zapewnienie odpowiedniej wilgotności podłoża.

Rozmnażanie lawendy poprzez podział

Ten sposób nie zawsze się udaje, ponieważ wnętrze krzewu jest zdrewniałe i słabo się regeneruje. Podzielony krzew utraci proporcje i może wyglądać długi czas nieatrakcyjnie.

Jeżeli jednak chcesz spróbować, warto rok wcześniej przysypać dolną część krzewu ziemią, a podzielić go dopiero w kolejnym roku.

Rozmnażanie lawendy z nasion

Powoduje utratę cech odmianowych, więc nie wszystkie lawendy warto rozmnażać w ten sposób. Ponadto efekt tego zabiegu bywa bardzo różny i zależy od wielu czynników.

Nasiona można zakupić gotowe i odpowiednio przygotowane do siewu. Można je także zebrać i przygotować samodzielnie. Nasiona zbieramy z krzewów późnym latem, kiedy są czarne i suche. Przed wysianiem należy je stratyfikować, czyli poddać działaniu niskiej temperatury.

Jeżeli wysiejemy nasiona bezpośrednio do gruntu jesienią, stratyfikacja przebiegnie w naturalny sposób. Jeżeli będziemy nasiona wysiewać wiosną, należy je umieścić w lodówce na okres kilku tygodni. W kwietniu wysiewamy do donic wypełnionych mieszanką odkwaszonego torfu i piasku. Rozsiewamy nasiona i delikatnie posypujemy podłożem z wierzchu.

Nasiona kiełkują po 6 tygodniach. Młode sadzonki należy regularnie uszczykiwać, w celu wypuszczenia bocznych pędów i rozkrzewienia. Na miejsce stałe przesadzamy je dopiero jesienią kolejnego roku.

.

CHOROBY I SZKODNIKI

Lawenda wąskolistna jest odporna na choroby i szkodniki. Jedynie przy dużej wilgotności, może zostać zaatakowana przez choroby grzybowe np. szarą pleśń.

.

ZASTOSOWANIE – CZYLI GDZIE SADZIĆ LAWENDĘ

Lawenda wąskolistna może być stosowana:

• na obwódki rabat
• jako roślina miododajna, przyciągająca motyle i pożyteczne owady
• do sadzenia przy miejscach odpoczynku, ponieważ ładnie pachnie, a zapach ten dodatkowo odstrasza mrówki, mszyce, komary, czy kleszcze
• do ogródków ziołowych – jako przyprawa może być stosowana podobnie jak tymianek, rozmaryn, czy szałwia. Jest wykorzystywana także m.in. do aromatyzowania mięs
• na suche bukiety
• do dekoracji w domu, ale również do odstraszania moli i komarów
• do uprawy w pojemnikach.

.

PROJEKTOWANIE OGRODU Z LAWENDĄ, CZYLI Z CZYM ZESTAWIAĆ LAWENDĘ

Lawenda najlepiej prezentuje się sadzona w mniejszych lub większych grupach. Idealnie pasuje do ogrodów w stylu śródziemnomorskim, prowansalskim, preriowym i dutch wave, ale w odpowiednich zestawieniach sprawdzi się również jako element ogrodów romantycznych, czy modernistycznych. Lawenda nadaje się do ogrodów skalnych i żwirowych, a także na słoneczne skarpy.

Dobrym towarzystwem dla lawendy są wszelkie odmiany róż, inne zioła, jak rozmaryn, hyzop lub tymianek, a także niektóre trawy ozdobne i byliny.

KRZEWY IGLASTE Z którymi można zestawiać lawendę to:

• kosodrzewina w niższych odmianach: ‘Humpy’,‘Mops’, 'Minimops’, 'Nerost’ 'Picobello’
• Thuja w niskich odmianach jak: ‘Danica’
• Jałowce kolumnowe
• Jałowiec płożący

KRZEWY LIŚCIASTE z którymi można komponować lawendę to:

• bukszpan
• róże okrywowe najlepiej białe lub jasno-różowe jak sprawdzone odmiany: 'The Fairy’, 'Fairy Dance’, The Fairy White’.
• róże rabatowe i pnące
• pięciornik krzewiasty
• hortensje bukietowe np. 'Little lime’
• tawuły japońskie o kontrastujących, złocisto-czerwonych liściach np. ‘Goldflame’, ‘Golden Princess’

BYLINY z którymi lawenda tworzy ładne kompozycje to:

• zioła jak tymianek, oregano, majeranek, rozmaryn
• rozchodniki okazałe
• jeżówki
• perowskie
• juki
• szałwie omszone

TRAWY do sadzenia obok lawendy:

• kostrzewa sina
• rozplenice japońskie
• ostnica cieniutka

.

LAWENDA WĄSKOLISTNA – ODMIANY

Najbardziej popularne odmiany lawendy wąskolistnej to 'Hidcote’, 'Dwarf blue’ oraz 'Munstead’, jednak wybór odmian jest dużo większy.

• ’Aromatico Blue’ – osiąga 80cm wysokości, kwiatostany w intensywnie niebieskim kolorze, kwitnie bardzo długo od V do X. Kwiaty nadają się do suszenia i na kwiat cięty, mają mocny aromat. Odmiana o słabszej mrozoodporności – w chłodniejszych regionach kraju wymaga okrycia na zimę.
• ’Beate’ – o żywozielonych liściach, zwartym pokroju i zamkniętych kwiatostanach, osiąga 40-50cm wysokości, kwiatostany ciemnofioletowe na 30-40cm łodygach, kwitnie obficie od VI do IX. Odmiana mrozoodporna.
• ’Blue Scent’ – szybko rosnąca, atrakcyjna odmiana o intensywnym zapachu, toleruje półcień. Osiąga 60-70cm wysokości, liście szarawe, kwiatostany o ciemnofioletowym kolorze. Kwitnie obficie i bardzo długo od VI do XI, ponieważ po przycięciu powtarza kwitnienie. W chłodniejszych rejonach wymaga okrycia na zimę.
• ’Dwarf Blue’ – odmiana niska, dorasta do około 40cm wysokości. Liście zielonoszare, a kwiaty fioletowe. Kwitnie od VI- IX. Dość dobrze znosi niskie temperatury, choć jest mniej wytrzymała niż odmiana 'Hidcote’.
• ’Ellagance Purple’ – odmiana o zwartym pokroju. Kwiatostany długie, intensywnie fioletowe. Kwitnie obficie od VI do X). Dość dobrze znosi niskie temperatury.
• ’Hidcote’ / 'Hidcote Blue’ – najpopularniejsza odmiana lawendy w Polsce. Dorasta do 40cm wysokości. Ma zwarty, półkolisty pokrój. Kwitnie od VI do IX na krótkich łodygach, a jej kwiaty są duże, pachnące w kolorze ciemnego fioletu. Jest w pełni mrozoodporną odmianą.
• ’Lady’ – odmiana niska, dorasta do ok. 40 cm wysokości. Kwiaty zebrane są w krótkie kwiatostany. Kwitnie od VI do IX na fioletowo. Odmiana na niskie temperatury.
• ’Mini Blue’ – jedna z najniższych odmian lawendy. Dorasta do 20 cm wysokości, jest rozłożysta i ma płożący pokrój. Kwitnie od VI do IX, a jej kwiaty są w kolorze niebieskofioletoiwym. Ze względu na rozmiary, świetnie sprawdza się do uprawy w donicach. Dość dobrze znosi niskie temperatury, ale w chłodniejszych rejonach wymaga okrycia na zimę.
• ’Munstead’ – dorasta do 40cm wysokości. Kwitnie od VI do IX na długich łodygach. Jej kwiaty są pachnące w kolorze jasnoniebieskim, ale niezbyt atrakcyjne po zasuszeniu. Jest w pełni mrozoodporną odmianą.
• ’Peter Pan’ – niska, wolno rosnąca odmiana. Kwiaty ciemnofioletowe, kwitnące od VI – IX. Ze względu na rozmiary, świetnie sprawdza się do uprawy w donicach.

Odmiany lawendy o białych kwiatach:

• ’Alba’ – osiąga 80-100cm wysokości, kwiatostany białe, kwitnie krótko VII – VIII. Odmiana o słabszej mrozoodporności – w chłodniejszych regionach kraju wymaga okrycia na zimę.
• ’Nana Alba’ – podobnie jak odmiana 'Alba’, ale dorasta do zaledwie 30cm wysokości.
• ’Aromatico Silver’ – osiąga 60cm wysokości, kwiatostany długie, białe. Kwitnie od VI do IX. Odmiana mrozoodporna. Nie toleruje mokrej gleby.

Odmiany lawendy o różowych kwiatach:

• ’Ellagance Pink’ – odmiana niska, dorastająca do 30-40 cm wysokości. Kwitnie na różowo od VI do X. Dość dobrze znosi niskie temperatury, ale w chłodniejszych rejonach wymaga okrycia na zimę.
• ’Hidcote Pink’ – cechy podobnie jak u’Hidcote Blue’, ale kwiaty różowe.
• ’Rosea’ – dorasta do około 60 cm wysokości. Bladoróżowe kwiaty pojawiają się w VII i VIII. Są delikatne i jasne, nienadające się do bukietów. W chłodniejszych rejonach kraju wymaga okrycia na zimę.

INNE GATUNKI LAWENDY