Jednym z najczęściej wymienianych „życzeń” przy projektowaniu ogrodu jest to, żeby ogród był ozdobny cały rok. Z czego to wynika? Projekty współczesnych, nowoczesnych domów stawiają na duże przeszklenia, które zdają się zacierać granicę między wnętrzem, a zewnętrzem. Jest to świadomy zabieg, wynikający m.in. z lepszego doświetlenia pomieszczeń, w których automatycznie będziemy czuć się lepiej, ale również naszej naturalnej potrzeby kontaktu z naturą, od której jesteśmy coraz bardziej izolowani: więcej dróg, budynków, brukowanych powierzchni, przy jednoczesnym zmniejszaniu powierzchni terenów zielonych.

Jeżeli masz w swoim domu duże przeszklenia, to wiesz, że to, co znajduje się na zewnątrz, bardziej rzuca się w oczy. Nic więc dziwnego, że wolisz za nimi zobaczyć ładny widok. O ile wiosną, latem i jesienią, stworzenie atrakcyjnych kompozycji roślinnych nie jest trudne, bo wybór roślin jest ogromny, o tyle zimą możliwości trochę się kurczą.

Jest ich mniej, co nie znaczy, że ich nie ma!

Rośliny atrakcyjne zimą, czyli jakie?

Głównymi roślinami, jakie w oczywisty sposób przychodzą do głowy jako pierwsze, to rośliny zimozielone. Są niezastąpione w zimowych kompozycjach, bo tak naprawdę to ich czas. W zimie wysuwają się na pierwszy plan i rzucają się w oczy. Wybór wśród roślin zimozielonych jest ogromny, ale nie o nich będzie ten artykuł. Warto jedynie pamiętać, że rośliny zimozielone, powinny być elementem kompozycji, ale nie powinny zdominować ogrodu. W takim ogrodzie nie byłoby zmienności, ponieważ „iglaki” zawsze wyglądają tak samo, ogród stanie się statyczny i nudny.

Przedstawię Ci inne, mniej oczywiste cechy roślin, które będą stanowiły niebanalną ozdobę ogrodu i podniosą atrakcyjność zimowych kompozycji.

Takimi roślinami będą:

• rośliny ozdobne z owoców
• rośliny ozdobne z kwiatów
• rośliny ozdobne z pędów lub kory

Rośliny ozdobne zimą z owoców

Jednym z kryteriów wyboru atrakcyjnych zimą roślin, będzie dekoracyjność ich owoców. Na części drzew i krzewów owoce pojawiające się jesienią, podostają na pędach aż do wiosny. Stanowią one duży walor ozdobny, a także przyciągają ptaki, dla których są naturalnym źródłem pokarmu.

Krzewy o atrakcyjnych zimą owocach:

• berberys Thunberga – o czerwonych, błyszczących, podłużnych jagodach

• ognik szkarłatny – o kulistych owocach w kolorze czerwonym, żółtym lub pomarańczowym

• rokitnik pospolity – pomarańczowe lub żółtawe owoce

• płożąca irga szwedzka 'Coral Beauty’ o czerwonych kulistych owocach

• ostrokrzew (żeńskie odmiany) – zimozielony, o czerwonych owocach utrzymujących się na krzewie od września do wiosny, należy jednak pamiętać, że owoce są silnie trujące

• gloteria rozesłana – jedna z bardziej znanych roślin, z owocami dużymi, kulistymi i utrzymującymi się do samej wiosny

• róża pomarszczona – o ciekawych kulisto-gruszkowatych owocach

• róża dzika – wydłużone, czerwone owoce, które długo zdobią krzew

• kalina koralowa – o kulistych, czerwonych owocach

Drzewa o atrakcyjnych zimą owocach:

• jabłoń ozdobna – z małymi kulistymi jabłuszkami w różnych kolorach w zależności od odmiany

• jarząb – owoce kuliste, w kolorach zależnych od odmiany, zebrane w charakterystyczne baldachy

• głóg – drzewo z owocami podobnymi do dzikiej róży

• surmia (katalpa) – której owocostany w postaci długich, cienkich strąków zdobią roślinę przez całą zimę

• sumak octowiec – żeńskie egzemplarze wytwarzają kolby purpurowych owocostanów, które zasychając pozostają na drzewie aż do wiosny

Rośliny kwitnące zimą

Ze względu na trudne warunki i temperaturę panującą w naszym klimacie, niewiele jest roślin, które kwitną o tej porze roku, ale na kilka z nich warto zwrócić uwagę.

• Najwcześniej, bo w okresie od listopada do stycznia, kwitnie oczar wirgilijski. W grudniu dołączają do niego oczary pośrednie, które kwitną aż do marca. A pod koniec zimy, w styczniu i lutym zakwitają oczary japońskie. Kwiaty oczarów są strzępiaste, w kolorach żółtych, pomarańczowych i czerwonawych. Oczary są pięknymi krzewami, ale rozłożystymi, więc należy zapewnić im odpowiednią ilość przestrzeni. Często są sadzone jako rośliny soliterowe. Dodatkowym atutem są pięknie wybarwiające się jesienią liście.

• W grudniu kwitnienie rozpoczyna ciemiernik biały. Inne odmiany tej niewysokiej byliny mogą zakwitać nieco później i mogą mieć kwiaty w kolorze białym, kremowym, zielonym, bordowym, fioletowym lub różowym. Wyglądają zjawiskowo na tle śniegu.

• Od stycznia do lutego, swoimi białymi lub lekko zaróżowionymi kwiatami będzie nas cieszyć kalina wonna. Kwiaty są drobne, zebrane w grupy i pachnące, dlatego warto ją sadzić w pobliżu ścieżek.

• Innym krzewem kwitnącym w styczniu i lutym jest jaśmin nagokwiatowy. Jego żółte kwiaty przypominają kwiaty forsycji.

• Od stycznia, na leszczynie zaczynają pojawiać się charakterystyczne zwisające kotki. Należy pamiętać, że leszczyna jest sporym i rozłożystym krzewem, więc nie będzie nadawała się do małych przestrzeni.

• Na koniec zimy, bo w lutym, zakwitają wrzośce, często mylone z wrzosami. Kwiaty tych małych krzewinek mogą przybierać kolor biały, różowy lub purpurowy.

• Mniej znanym, pochodzącym z Chin krzewem, jest zimokwiat wczesny. Żółte kwiaty pojawiają się na początku marca, choć w cieplejsze zimy może zakwitać o wiele wcześniej. Wytrzymuje temperatury do -20`C. Na uwagę zasługują jego silnie pachnące kwiaty.

Rośliny ozdobne zimą – ozdobne z pędów lub kory

Rośliny o ozdobnych pędach, czy to pod względem ich koloru, kształtu, czy budowy, są specyficzną grupą roślin. Ich atrakcyjność nie jest tak oczywista jak w przypadku kwiatów na kwitnących właśnie roślinach, czy też ozdobnych owoców. Żeby w pełni wydobyć walory i podkreślić atrakcyjność pędów danej rośliny, niejednokrotnie trzeba stworzyć dla nich odpowiednie stanowisko lub tło. Na przykład drzewa o jasnej korze jak Brzoza pożyteczna 'Doorenbos’ będą wyjątkowo mocno wyróżniać się na ciemnym tle roślin zimozielonych. Poskręcane pędy leszczyny pospolitej 'Contorta’ będą bardziej widoczne na jasnym tle, a korkowe narośla na pędach trzmieliny oskrzydlonej widoczne będą tyko z bliższej odległości. Dodatkowo możemy tworzyć wyraziste, kolorystyczne akcenty w postaci czerwonych lub żółtych pędów dereni, które dla wzmocnienia efektu wizualnego warto sadzić w grupie.

Ze względu na atrakcyjność pędów, warto zwrócić uwagę na:

• Brzozy – nasza rodzima brzoza brodawkowata oprócz białej kory, wyróżnia się charakterystycznym, malowniczym pokrojem i doda uroku każdej zimowej scenerii. Natomiast w przypadku mniejszych ogrodów bardziej sprawdzi się niższa odmiana brzozy pożytecznej 'Doorenbos’ o wyjątkowo białej i gładkiej korze

• Klon strzępiastokory zwany również cynamonowym – to nieduże, wolno rosnące drzewo, które w zimie przyciąga swoją uwagę łanie łuszczącą się, cynamonowo-czerwoną korą.

• Drzewa i krzewy o fantazyjnie poskręcanych pędach – wśród nich możemy wyróżnić leszczynę pospolitą 'Concorta’ oraz ’Red majestic’ o bordowym ulistnieniu, wierzbę iwa 'Curly locks’ szczepioną na pniu o pofalowanych pędach, wierzbę babilońską 'Tortuosa’ oraz robinię akacjową 'Tortuosa’.

• Derenie o czerwonych pędach jak m.in.: dereń biały 'Sibirica variegata’ oraz ’Elegantissima’, dereń rozłogowy 'Kelseyi’ i ’Cardinal’, dereń świdwa 'Anny’s Winter Orange’.

• Dereń rozłogowy 'Flaviramea’ o żółtych gałązkach, który pięknie wygląda na tle zimozielonych roślin.

• Rośliny o skorkowaciałych pędach, do których zaliczamy m.in. krzew trzmieliny oskrzydlonej i piękne drzewo w postaci ambrowca balsamicznego, popularnie nazywanego amerykańskim.

To tylko część roślin, które można wykorzystać w ogrodzie tworząc zimowe kompozycje. Są jeszcze rośliny zimozielone iglaste i liściaste, krzewy o atrakcyjnych zimą kwiatostanach jak np. hortensje, spora grupa bylin, których zaschnięte kwiaty i łodygi zdobią ogród aż do wiosny, a także niezastąpione trawy. 

Mam nadzieję, że wśród wymienionych roślin znajdziesz inspirację dla siebie i swojego ogrodu. Pamiętaj jednak, że oprócz wymienionych „zimowych” cech, posiadają one jeszcze swoje typowe cechy gatunkowe jak wymagania siedliskowe, wielkość docelowa na jaką urosną, kolor liści i barwa kwiatów. Warto poznać bliżej rośliny, które chcemy zaprosić do ogrodu i ze sobą skomponować, żeby nie okazało się później, że będą pasować do siebie jak… gumowce do baletnicy

                                                                                                         autor: Anna Wójcik-Brandys